Thực hiện Chỉ thị 07/CT-VKSTC ngày 06/8/2021 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao về Tiếp tục tăng cường công tác kháng nghị phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự. Ngày 11/9/2024, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Bình đã ban hành kháng nghị phúc thẩm số 1296/QĐ-VKS-DS đối với Bản án sơ thẩm số 68/2023/DS - ST ngày 29/8/2024 của TAND tỉnh Quảng Bình giải quyết vụ án tranh chấp dân sự “Tranh chấp quyền sử dụng đất và yêu cầu hủy GCNQSDĐ”giữa nguyên đơn ông bà Trần Viết Huấn, Nguyễn Thị Hậu với bị đơn ông Nguyễn Công Hải, Nguyễn Thị Lai.
Nội dung vụ án: Năm 2008 nguyên đơn nhận chuyển nhượng thửa đất số 02, tờ bản đồ số 9 xã Thanh Thủy, huyện Lệ Thủy và đã được UBND huyện Lệ Thuỷ cấp GCNQSDĐ số AI 925601 ngày 28/4/2008 với diện tích 2.348m2 tại thửa đất số 02, tờ bản đồ số 9 xã Thanh Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ. Năm 2023, ông Nguyễn Công Hải, bà Nguyễn Thị Lai là hộ sử dụng đất liền kề đã cắm cọc bê tông, và lưới thép gai lấn chiếm gần 300m2 đất của nguyên đơn. Do đó nguyên đơn khởi kiện yêu cầu bị đơn trả lại diện tích đất đã lấn cho nguyên đơn. Bị đơn có yêu cầu phản tố hủy để cấp lại GCNQSDĐ của nguyên đơn.
Bản án sơ thẩm số 68/2024/DS-ST ngày 29/8/2024 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Bình: Căn cứ khoản 4 Điều 34, Điều 157, Điều 165, khoản 2 Điều 227 của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015; khoản 3 Điều 48, điểm b khoản 1 Điều 50 Luật Đất đai năm 2003; Điều 96, điểm a, c khoản 1 Điều 99 và Điều 203 Luật Đất đai năm 2013; khoản 2 Điều 26 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm án phí, lệ phí Tòa án, xử:
Chấp nhận đơn khởi kiện của ông Trần Viết Huấn, bà Nguyễn Thị Hậu về việc yêu cầu ông Nguyễn Công Hải, bà Nguyễn Thị Lai trả lại 287m² đất tại thửa đất số 02, tờ bản đồ số 9 xã Thanh Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình.
Buộc ông Nguyễn Công Hải, bà Nguyễn Thị Lai trả lại 287m² đất tại thửa đất số 02, tờ bản đồ số 9 xã Thanh Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình cho ông Trần Viết Huấn, bà Nguyễn Thị Hậu...
Bản án còn tuyên một số nội dung khác.
Qua công tác kiểm sát, căn cứ các tài liệu chứng cứ trong hồ sơ vụ án, các tài liệu do UBND cung cấp, biên bản thẩm định và kết quả tại phiê tòa, xác định: Hộ gia đình nguyên đơn và bị đơn nói riêng và dãy đất làng sinh thái nói chung có hiện trạng sử dụng không khớp với GCNQSDĐ cũng như bản đồ địa chính, bị lệch đồng loạt phía cuối đất lệch về phía biển. Ngoài ra, Tòa án chưa đưa đưa người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vào tham gia vụ án. Việc chưa xác minh, thu thập đầy đủ chứng cứ để giải quyết việc cấp GCNQSDĐ không đúng hiện trạng chung mà đã giải quyết các hộ tranh chấp riêng lẻ trong khu vực đất được cấp chưa đúng, chưa có ý kiến của UBND cấp huyện, Sở Tài nguyên và Môi trường về hướng khắc phục, không đưa người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan vào tham gia tố tụng theo yêu cầu của VKS nhưng đã giải quyết vụ án đã làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của đương sự và chưa giải quyết triệt để các vấn đề trong vụ án.
Từ những vi phạm về tố tụng và nội dung trên, Phòng 9 đã báo cáo lãnh đạo VKSND tỉnh Quảng Bình, VKSND cấp cao tại Đà Nẵng xin ý kiến và ban hành kháng nghị phúc thẩm theo hướng huỷ Bản án dân sự sơ thẩm số 68/2024/DS-ST ngày 29/8/2024 của TAND tỉnh Quảng Bình, chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.
Việc kiểm sát chặt chẽ quá tình thụ lý, gải quyết, kiểm sát các bản án, quyết định của Toà án để phát hiện vi phạm, kịp thời ban hành kháng nghị phúc thẩm là yêu cầu cấp thiết, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự và đảm bảo tính đúng đắn, nghiêm minh của pháp luật.