MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC KIỂM SÁT GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC TIN BÁO, TỘI PHẠM VÀ KIẾN NGHỊ KHỞI TỐ

Thứ tư - 25/06/2014 03:39

Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 đã quy định chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Viện kiểm sát ở các Điều 23, 36, 103 và 113 trong việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm tội phạm và kiến nghị khởi tố.

Thời gian qua, Viện kiểm sát thành phố Đồng Hới luôn chú trọng công tác kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố, nhằm chống bỏ lọt tội phạm, đảm bảo mọi hành vi phạm tội, người phạm tội được phát hiện và xử lý kịp thời, đúng pháp luật. Thực tiễn thực hành quyền công tố cho thấy, kiểm sát tốt việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm sẽ quyết định chất lượng thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự. Đây cũng là một trong những bước quan trọng để có thể khẳng định có hay không có hành vi tội phạm xảy ra, người nào thực hiện hành vi phạm tội, tính chất, mức độ và hậu quả do hành vi phạm tội đó gây ra như thế nào. Đồng thời thông qua hoạt động này để có cơ sở khẳng định việc khởi tố là có căn cứ, đúng người, đúng tội, đảm bảo mọi hành vi phạm tội đều phải được xử lý theo quy định của pháp luật, tránh tình trạng oan, sai. Kiểm sát tốt việc giải quyết tin báo và tố giác tội phạm sẽ giúp cho việc đồng ý hoặc hủy bỏ quyết định không khởi tố của Viện kiểm sát đối với Cơ quan điều tra chính xác và có căn cứ. Như vậy, có thể khẳng định tăng cường công tác kiểm sát giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố là một hoạt động hết sức quan trọng và không thể thiếu trong quá trình tố tụng hình sự, vì nó là cơ sở đảm bảo cho việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Trong thời gian, năm 2013 và 6 tháng đầu năm 2014, Viện kiểm sát nhân dân thành phố Đồng Hới đã kiểm sát 304 tin báo, tố giác tội phạm, đã phân loại xử lý 244 tin. Nhìn chung, công tác kiểm sát cũng như phối hợp với Cơ quan điều tra giải quyết, xử lý tin báo, tố giác tội phạm cơ bản kịp thời, đảm bảo quy định, hạn chế kéo dài, khiếu kiện. Tuy nhiên, thưc tiễn còn gặp một số khó khăn, bất cập như: quy định các trường hợp khởi tố theo Khoản 1 Điều 104, 105, 106, 111, 112, 113..thì xử lý hình sự dừng lại khi đối tượng phạm tội khắc phục dân sự, bị hại rút đơn, từ chối việc giám định, từ đó không xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm, dẫn đến một số đối tượng “nhờn” luật.

Mặt khác, trong công tác kiểm sát việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố, Viện kiểm sát nhân dân thành phố Đồng Hới đã phối hợp, áp dụng nhiều biện pháp để nhằm giảm tỷ lệ tin báo chưa giải quyết, giải quyết kéo dài, song hiệu quả vẫn chưa đạt như mong đợi. Vì hiện nay tại địa bàn Đồng Hới số nhóm tội xâm phạm về tín mạng, sức khỏe chiếm khá cao (12%), nhưng do bị hại từ chối giám định; một số vụ án về chiếm đoạt tài sản, án Hiếp dâm, có liên quan đến định giá tài sản, giám định pháp y thì thời gian thường kéo dài, đó là những nguyên dẫn đến thời gian giải quyết chậm, kết quả việc giải quyết, xử lý tin báo, tố giác tội phạm đạt tỷ lệ thấp.
Để công tác kiểm sát giải quyết tin báo, tố giác tội phạm có chất lượng, hiệu quả và đạt tỷ lệ cao đề nghị một số giải pháp sau:
Thứ nhất: Tổng hợp số liệu về số tin báo do thời gian xác minh, tin báo tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố không đủ thời gian (phải kéo dài) để kết giải quyết, từ đó tìm ra các nguyên nhân, lý do để đề nghị sữa đổi bổ sung thời gian cho phù hợp. Vì theo quy định tại khoản 2 Điều 103 BLTTHS, thời gian giải quyết trong thời hạn hai mươi ngày, hoặc có thể dài hơn, nhưng không quá hai tháng kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Thực tế cho thấy, trong các tội liên quan phải tiến hành định giá tài sản, chờ kết quả của trưng cầu giám định, nhất là giám định tâm thần hoặc giám định tỷ lệ thương tật. Trong BLTTHS không quy định cụ thể về thời hạn trả lời kết quả giám định; tại Nghị định số 26/2005/NĐ-CP ngày 02/3/2005 của Chính phủ về Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự chưa quy định thời hạn cho Hội đồng định giá tài sản có trách nhiệm trả lời tới cơ quan tiến hành tố tụng; mà quy trình tiến hành định giá tài sản phải tiến hành qua nhiều bước khác nhau. Do đó, thời hạn hai tháng để giải quyết đối với các tố giác, tin báo về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố có nhiều tình tiết phức tạp thì không thực hiện đúng quy định được.
Thứ hai: Cần sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 105 BLTTHS, “những vụ án về các tội phạm được quy định tại khoản 1 các Điều 104, 105, 106, 108, 109, 111, 113, 121, 122, 131 và 171 của Bộ luật hình sự chỉ được khởi tố khi có yêu cầu của người bị hại hoặc đại diện hợp pháp của người bị hại…”, cần có quy định bổ sung ràng buộc trách nhiệm của người bị hại trong những trường hợp buộc phải giám định cũng như việc rút đơn yêu cầu khởi tố.
Thứ ba: Đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tỉnh và Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Quảng Bình, sớm thống nhất ban hành Quy chể phối hợp về giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố theo tinh thần hướng dẫn của Thông tư 06.
Thứ tư: Bố trí đủ theo chỉ tiêu biên chế cũng như tăng cương cơ sở vật chất cho đơn vị để bố trí kiểm sát viên chuyên trách và tạo điều kiện tốt nhất, thuận lợi nhất cho công tác kiểm sát giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố đạt hiệu quả, tỷ lệ giải quyết cao, hạn chế bỏ lọt tội phạm

Tác giả bài viết: Nguyễn Xuân Kỉnh-VKSTPĐH