CẦN NHẬN THỨC ĐÚNG VÀ ÁP DỤNG THỐNG NHẤT CÁC VĂN BẢN HƯỚNG DẪN XỬ LÝ CÁC TỘI PHẠM VỀ MA TUÝ

Thứ ba - 24/06/2014 23:40

Các tội phạm về ma tuý được quy định tại Chương XVIII, từ Điều 192 đến 201 của Bộ luật hình sự (BLHS). Để áp dụng thống nhất và xử lý đúng pháp luật các hành vi phạm tội về ma tuý, Bộ công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Toà án nhân dân tối cao và Bộ tư pháp đã ban hành Thông tư số 17 ngày 24/12/2007( gọi chung là TT 17)

Nội dung của TT 17 hướng dẫn cụ thể về một số khái niệm như: Chất ma tuý; Tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma tuý...hay quy định một số tình tiết là yếu tố định tội hoặc định khung hình phạt; đồng thời cũng hướng dẫn áp dụng các tội phạm cụ thể về ma tuý.
Từ khi TT 17 đã tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở pháp lý cho các cơ quan tiến hành tố tụng trong hoạt động điều tra, truy tố và xét xử. Tỷ lệ khám phá, khởi tố điều tra, tuy tố và xét xử các vụ án về ma tuý ngày càng tăng, góp phần đấu tranh ngăn chặn sự gia tăng của các loại tội phạm về ma tuý. Tuy nhiên qua thực tiển áp dụng chúng tôi thấy rằng TT 17 còn có nhiều vấn đề chưa được quy định dẫn đến có nhiều cách hiểu và áp dụng khác nhau làm kéo dài, phức tạp việc giải quyết vụ án.
Trước khi có TT17 các tội phạm về ma tuý quy định trong BLHS được hướng dẫn thi hành trong nhiều văn bản dưới luật như: Thông tư liên tịch số 01/1998 ngày 02/01/1998 của Bộ nội vụ ( nay là Bộ công an), Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Toà án nhân dân tối cao, Thông tư liên tịch số 02/1998 ngày 05/08/1998 của Bộ công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Toà án nhân dân tối cao, Nghị quyết 02/2003 ngày 17/4/2003 của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân tối cao, Nghị quyết 01/2006 ngày 12/5/2006 của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân tối cao...
Nội dung TT17 đã cụ thể hoá tinh thần của các văn bản nêu trên. Tuy nhiên có một số nội dung chưa được TT 17 hướng dẫn đã gây khó khăn, tạo ra nhiều cách hiểu và áp dụng khác nhau.
Ví dụ: Ngày 25/7/2012 Công an thành phố Đồng Hới bắt quả tang Nguyễn Anh Tuấn, Trần Văn Sang và Nguyễn Văn Thăng đang sử dụng trái phép chất ma tuý, thu giử 0,117 gam heroin. Kết quả điều tra xác định: Sáng 25/7/2012 Trần Văn Sang đưa cho Nguyễn Văn Tuấn 200.000đ đi mua ma tuý về cùng nhau sử dụng. Khi Tuấn cầm tiền của Sang đi mua ma tuý thì gặp Nguyễn Văn Thăng, Thăng cũng đưa cho Tuấn 200.000đ để đi mua ma tuý về cùng nhau sử dụng. Trong khi cả 03 đối tượng đang pha ma tuý để cùng nhau sử dụng thì bị bắt quả tang.
Xét thấy hành vi của Tuấn, Sang và Thăng phạm tội "Tàng trử trái phép chất ma tuý "qui định tại điều 194 BLHS nên Viện kiểm sát nhân thành phố Đồng Hới đã có Cáo trạng truy tố các bị can theo tội danh và điều luật nêu trên. Ngày 29/11/2012 Toà án nhân dân thành phố Đồng Hới đã xét xử vụ án và tuyên bố các bị cáo Nguyễn Anh Tuấn, Trần Văn Sang và Nguyễn Văn Thăng phạm tội "Tàng trử trái phép chất ma tuý" theo khoản 1 điều 194 BLHS. Thống nhất quan điểm của cấp sơ thẩm ngày 25/02/2013 Toà án nhân dân tỉnh Quảng Bình xét xử y án đối với các bị cáo về tội danh. Nhưng ngày 05/6/2013 Viện kiểm sát nhân dân Tối cao có Quyết định kháng nghị Giám đốc thẩm số 09 đề nghị Toà hình sự Toà hình sự Toà án nhân dân Tối cao xem xét về mặt tội danh đối với 02 bị cáo Trần Văn Sang và Nguyễn Văn Thăng. Tuy nhiên ngày 20/12/2013 Viện kiểm sát nhân dân Tối cao có Quyết định rút kháng nghị trên, với lý do 03 bị cáo phải chịu trách nhiệm chung về lượng ma tuý do Tuấn mua về.
Vì sao một vụ án đơn giản nhưng lại bị Kháng nghị Giám đốc thẩm và sau đó lại rút kháng nghị. Theo chúng tôi xuất phát từ nhận thức về các văn bản hướng dẫn áp dụng các tội phạm về ma tuý. Liên quan đến vụ án trên có hai quan điểm như sau:
Quan điểm thứ nhất: Quan điểm này cho rằng TT 17 ra đời là văn bản duy nhất hướng dẫn xử lý các tội phạm về ma tuý. Đối chiếu với các hướng dẫn tại TT 17 thì chỉ có hành vi của Nguyễn Anh Tuấn là phạm tội "Tàng trử trái phép chất ma tuý" vì Tuấn là người đi mua ma tuý trọng lượng khi bị bắt là 0,117 gam heroin) còn Trần Văn Sang và Nguyễn Văn Thăng không phạm tội vì không xác định được lượng ma tuý mà hai đối tượng này tàng trử và vấn đề quan trọng là trong TT 17 không hướng dẫn xử lý về hành vi cùng nhau góp tiền mua ma tuý để sử dụng.
Quan điểm thứ hai: Hành vi của Trần Văn Sang và Nguyễn Văn Thăng phạm tội "Tàng trử trái phép chất ma tuý" vì Sang và Thăng góp mỗi người 200.000đ để Tuấn đi mua ma tuý về sử dụng và khi cả 03 người chuẩn bị sử dụng thì bị bắt quả tang, số lượng heroin trên 0,1g. Mặc dù TT 17 không hướng dẫn về hành vi góp tiền đi mua ma tuý về sử dụng chung nhưng Nghị quyết số 02/2003 ngày 17/4/2003 của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân tối cao lại có hướng dẫn về hành vi góp tiền mua ma tuý về sử dụng chung. Theo hướng dẫn tại điểm c khoản 2 phần II của Nghị quyết 02 thì hành vi của Nguyễn Anh Tuấn, Trần Văn Sang và Nguyễn Văn Thăng phạm tội "Tàng trử trái phép chất ma tuý".Tại phần III TT 17( phần hiệu lực thi hành) nêu rỏ thông tư này thay thế TT 01/1998 ngày 02/01/1998 và TT 02/1998 ngày 05/8/1998 của Bộ công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Toà án nhân dân tối cao. Mặt khác theo qui định của pháp luật thì Nghị quyết của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân tối cao có hiệu lực cao hơn thông tư nên sau khi TT17 được ban hành nghị quyết 02/2003 vẫn có giá trị áp dụng trong thực tiển.

ảnh mang tính chất minh hoạ

Chúng tôi nhất trí với quan điểm thứ hai và thực tiển công tác đấu tranh với các tộ phạm về ma tuý trên địa bàn cũng đã áp dụng Nghị quyết 02 để xử lý đối với các hành vi góp tiền đi mua ma tuý cùng sử dụng chung.
Qua thực tế vụ án nêu trên chúng ta cần nhận thức đúng và áp dụng thống nhất các hướng dẫn pháp luật để xử lý các hành vi phạm tội về ma tuý nhằm đấu tranh ngăn chặn sự gia tăng của loại tội phạm này góp phần giử vững an ninh chính trị trật tự an toàn xã hội

Tác giả bài viết: Nguyễn Thái Bình - VKSTPĐH